İngilizcede yeteneklerimizden, becerilerimizden, yapabildiğimiz aktivitelerden bahsederken CAN yapısını kullanarak cümleler kurarız.
Can Kullanımı
Türkçedeki yeterlilik yardımcı fiili olan “-ebilmek / -abilmek” ekleri yerine geçer. Cümlelerde kullanılan özneye (kişiye) göre değişmeksizin “can” yapısının ardından gelen fiil hiçbir ek almadan kullanılır.
ÖRNEKLER
✦ I can speak English. (Ben İngilizce konuşabilirim.)
✦ You can play the piano. (Sen/Siz piyano çalabilirsin/iz.)
✦ We can play soccer. (Biz futbol oynayabiliriz.)
✦ They can do experiments. (Onlar deney yapabilirler.)
✦ He can solve problems. (O problem çözebilir.)
✦ She can draw pictures. (O resim çizebilir.)
✦ It can swim. (O yüzebilir.)
Can’t Kullanımı
Becerilerimiz dahilinde olmayan, yeteneklerimiz arasında bulunmayan, yapamadığımız aktivitelerden bahsederken ise cümleyi olumsuz yapmamız gerekir. Cümleyi olumsuz yaparken can yapısının ardından olumsuzluk eki olan NOT getirilir ve can’t şeklinde kısaltılarak ya da uzun haliyle cannot olarak kullanılır.
ÖRNEKLER
✦ I can’t (cannot) play a musical instrument. (Ben bir müzik aleti çalamam.)
✦ You can’t (cannot) dance. (Sen/siz dans edemezsin/iz.)
✦ We can’t (cannot) do origami. (Biz origami yapamayız.)
✦ They can’t (cannot) rollerblade. (Onlar paten kayamaz.)
✦ He can’t (cannot) play checkers. (O dama oynayamaz.)
✦ She can’t (cannot) read. (O okuyamaz.)
✦ It can’t (cannot) run. (O koşamaz.)
Can ile Soru Cümleleri
Karşımızdaki kişinin bir aktiviteyi yapıp yapamadığını öğrenmek için soru sorarken CAN cümlenin başına getirilir.
ÖRNEKLER
✦ Can you do gymnastics? (Sen jimnastik yapabilir misin?)
Short answers (Kısa cevaplar)
– Yes, I can. (Evet yapabilirim)
– No, I can’t. (Hayır yapamam.)
Long answers (Uzun cevaplar)
– Yes, I can do gymnastics. (Evet jimnastik yapabilirim.) –
– No, I can’t do gymnastics. (Hayır jimnastik yapamam.)
✦ Can he ride a horse? (O ata binebilir mi?)
Short answers (Kısa cevaplar)
– Yes, he can. (Evet yapabilir.)
– No, he can’t. (Hayır yapamaz.)
Long answers (Uzun cevaplar)
– Yes, he can ride a horse. (Evet o ata binebilir.)
– No, he can’t ride a horse. (Hayır o ata binemez.)
✦ Can Ece speak English? (Ece İngilizce konuşabilir mi?)
Short answers (Kısa cevaplar)
– Yes, she can. (Evet, konuşabilir.)
– No, she can’t. (Hayır, konuşamaz.)
Long answers (Uzun cevaplar)
– Yes, Ece can speak English. (Evet, Ece İngilizce konuşabilir.)
– No, Ece can’t speak English.(Hayır, Ece İngilizce konuşamaz.)
Can / Can’t Kullanım Alanları
Yeteneklerden bahsetmemizi sağlamasının yanı sıra CAN yapısının başka kullanım alanları da vardır.
1. Yasaklardan bahsetmek, izin istemek ve izin vermek için kullanılır.
ÖRNEKLER
✦ You can’t park here. (Buraya park edemezsin.)
✦ Can I take Karabaş for a walk? (Karabaş’ı yürüyüşe çıkarabilir miyim?)
✦ Students can use dictionaries during the exam. (Öğrenciler sınav esnasında sözlük kullanabilirler.)
2. Olasılıklardan bahsetmek, tahminde bulunmak için kullanılır.
ÖRNEKLER
✦ It is cloudy. It can rain. (Hava bulutlu.Yağmur yağabilir.)
✦ We can go to İstanbul in summer. (Yazın İstanbul’a gidebiliriz.)
3. Ricada bulunurken kullanılır.
ÖRNEKLER
✦ Can you help me? (Bana yardım edebilir misin?)
✦ Can you open the window? (Pencereyi açabilir misin?)
